Machiavelli'nin dediğine göre iki çeşit hükümdarlık vardır. Birincisi tek bir hükümdarın olduğu ve diğer herkesin onun kulu kölesi olduğu sistemdir.(Machiavelli burada Osmanlı'yı örnek vermiştir) Diğeri ise bir baş hükümdarın ve onun altında bir çok derebeyin olduğu sistemdir.(Burada ise Fransa örnek verilmiştir)
Bu sistemlerden tek hükümdarın olduğu ülkeyi fethetmek zordur. Bunun sebebi içeriden hiç yardım alamaycak olmandır, tüm güç hükümdarın elindedir ve halk sadece tek hükümdarın hükmetme yetkisini tanırlar. Eğer olurda bir bölgenin yöneticisi sana destek vermeye kalkarsa, halk onu izlemez çünkü o yönetici halkın gözünde yalnızca hükümdarın atadığı bir memurdur. Bu yüzden bu tür ülkelere savaş açarken sadece ve sadece kendi gücüne güvenerek savaş açmalısın. Öbür elden bir kez savaşı kazandın ve toprağı ele geçirdin mi, oranın halkını kendine bağlamak ve ülkeyi elinde tutmak çok kolaydır. Çünkü halk tek hükümdar dışında başka kimseye kulluk etmez ve sen hükümdarı yendiğin zaman sana karşı koyabilecek güç kalmaz. Sana fethin sırasında yardım edemeyen yöneticiler, bu sefer de sana karşı koyamazlar. Sana da yapacak tek iş hükümdarın soyunu yok etmek kalır. Kısacası bu sistemle yönetilen ülkeleri fethetmesi zor fakat elinde tutması kolaydır.
Diğer sistemde ise bu tam tersidir. Feodal bir sistemde hükümdardan hoşnut olmayan derebeyler daima olacaktır ve bu derebeyleri senin işgalini desteklemesi için ikna edebiilirsin. Birkaç derebeyin senin tarafına geçmesi işgali çok daha kolaylaştıracaktır. Diğer yandan ülkeyi ele geçirdin mi artık yalnızca hükümdarın soyunu halletmek yeterli olmaz. Çünkü baş hükümdarın altında birçok derebeyin yalnızca kendilerine itaat eden halkları vardır. Bu da bu önceki sistemin tersine bu derebeylerden korkman gerektiği anlamına gelir; çünkü en ufak bir hatanla birlikte senden hoşnut olmayan derebeyler isyan çıkaracaklardır ve seni ülkelerinden atmak isteyeceklerdir. Bu sebeple bu tür ülkeleri elinde tutmaya çalışan hükümdarlar çok daha dikkatli davranmalılardır. Bu durumda Machiavelli tek çözümün yeni halkın sana alışmasını beklemek olduğunu söylüyor. Halk eski düzeni unuttukça senin kontrolün altına girecektir.
Bu yazı da Machiavelli'nin "Hükümdar" adlı kitabında anlattığı ve benim çok hoşuma giden bir bölümü kısaca aktarmaya çalıştım. Eğer bu yazıdan hoşlandıysanız, kitabı kesinlikle okumanızı tavsiye ederim. Machiavelli'nin yazımı çok sade ve anlaşılır, ayrıca anlattığı her şeyle ilgili tarihten güzel örnekler veriyor. Özellikle kendi yaşadığı İtalya bölgesinden örnekler veriyor. Eski dönemler de hükümdarlıkları ele geçirmenin, elinde tutmanın yöntemleri ilginizi çekiyorsa ondan daha iyi bir kaynak bulamazsınız.
Kaynakça: Niccolo Machiavelli'nin "Hükümdar" kitabı
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder