7 Ağustos 2016 Pazar

Viking Mitolojisinde Tanrılar

 Tanrılar ve Tanrıçalar, viking mitolojisinde kilit bir rol oynarlar. Günümüze kadar korunabilen mitlerin hepsi Tanrıları öyle ya da böyle içerir. Bunun sebebi de Tanrılar'ın vikinglerin o dönemdeki özelliklerini göstermesidir. Her Tanrı veya Tanrıça İskandinav halkının bir-iki özelliğini veya toplum hayatlarında var olan unsurları taşır. Bugün mitlerde en öne çıkan Tanrılardan bahsedeceğim.

 Odin, "Allfather" olarak bilinir bu lakap onun sadece çoğu tanrının babası olmasından değil aynı zamanda kardeşleriyle birlikte ilk erkek ve kadını yaratmasından gelir. Ayrıca onun tüm Tanrılar arasından en büyüğü olarak yerini vurgular: herhangi bir Tanrı ne kadar güçlü, ne kadar bilge, ne kadar zeki olursa olsun Odin'e ve sadece Odin'e hizmet eder. Odin (kardeşleriyle) gökyüzünü ve dünyaları yaratmıştır bu yüzden büyük veya küçük krallığının içindeki her şeyi o yönetir.

 Yukarıda her Tanrı'nın İskandinav halkının bir parçasını yansıttığından bahsetmiştim, Odin'de savaşı yansıtır. Hristiyanlık öncesi İskandinavya kabileler, komuşular ve kardeşler arası bir savaş alanıydı. Vikinglerinde hayatlarının bu büyük parçasını haklı çıkaracak ve yansıtacak bir tanrıya ihtiyaçları vardı. Bu sebepe Odin eski cermen savaş tanrılarının (Wodan ve Tivaz) özelliklerini almıştır. Odin acımasız ve küstah davranışlar sergiler. Kimin galip geleceğini ve kimin bozguna uğrayacağını belirler, Valhalla'ya gidecekleri seçer ve ağırlar.

 Odin asıl özelliği  olan bir savaş tanrısı olmanın yanında aynı zamanda şairlerin tanrısıdır. Bunun yanında bir şamandır; ruhunu uzak yerlere gönderebilir ve ölülerin bilgeliklerini kazanabilir.

 Odin'in sadece bir gözü vardır ve kolay kolay tanınmamak için geniş kenarlı bir şapka takar ve daima mavi bir pelerin giyer ve büyülü mızrağı Gungnir'i taşır. Omuzlarında Huginn(Düşünce) ve Muninn(Hafıza) adlarında iki kuzgun gezer. Herkesin saygı duyduğu ama çok az kişinin sevdiği bir tanrıdır.

Şairlerin ve Savaşın Tanrısı Odin


 Odin ve Dünya'nın çocuğu olan Thor tüm Tanrılar'ın arasında en sevileni ve düzeni temsil eden tanrıydı. Jotunheim'daki devlerle sürekli dövüşür ve Midgard'a taşarak insanları topraklarından etmelerini engellerdi. Odin devlere Jotunheim'ı, insanlara ise Midgard'ı vermişti. Thor'da devleri Jotunheim'ın içinde tutarak düzenin bozulmasını engelliyordu. Thor ayrıca tüm tanrıların arasında en güçlüsüydü, öyle güçlüydüki dev yılan Jormungand ile dövüşüp sağ kalmayı becermişti. 

 Odin asilleri, şairleri ve kralları temsil ederken Thor çiftçileri ve köylüleri temsil ederdi. Çiftçiler ve köylüler nüfusun büyük kısmını oluşturduğundan en çok Thor adına heykeller ve tapınaklar yapılmıştır.

 Thor'un görünüşü ve davranışları da temsil ettiği insanları çok iyi bir şekilde yansıtır. Koca cüsseli ve koca iştahlı, kızıl sakallı, çabuk sinirlenen ama bir o kadar çabuk sakinleşebilen ve güvenilir biriydi. Thor aynı zamanda bereket tanrılarında bulunan bazı özellikleri de taşırdı. Çekici Mjollnir yalnızca bir silah değildi, aynı zamanda rüzgarları ve yağmurları kontrol eden bu yollada bereket veya felaket getiren bir araçtı.

    
        Düzenin Temsilcisi Thor


 Thor bereket tanrılarının bazı özellikleri taşısa bile tüm tanrılar arasında en önemli bereket tanrısı Freyr'dir. Freyr "Bolluk Tanrısı" olarak bilinirdi. Snorri'nin dediğine göre Freyr güneşin ne zaman yükseleceğine ve yağmurun ne zaman yağacağına karar verirdi ve insanlar ona barış ve bolluk için dua ederdi. Freyr yalnızca toprağın bolluğu ile değil ama aynı zamanda nüfusun bolluğunu da belirlerdi. Freyr'in gemisi Skidbladnir ve yabani domuzu Gullinbursti antik bereket simgeleridir.

  Freyr'in babası Njord ise Vanir'in liderlerinden biriydi. Njord denizlerin dalgalarını ve rüzgarlarını yönetirdi. Denizcilere korur ve onları yolculukları boyunca güvenli tutardı. Sarayının adı Noatun yani Tersane idi.



Bolluk Tanrısı Freyr                                                                 Denizlerin Tanrısı Njord


 Viking mitolojisinde Odin oğlu Tyr veya Bifrost'un koruyucusu Heimdall gibi pek çok daha Tanrı vardır, bu Tanrıları da zaman buldukça anlatmaya çalışacağım. Ama diğer Tanrılara değinmeden önce bir sonraki yazımda Tanrıçalar'dan ve onların mitolojideki önemlerinden bahsedeceğim. 

Kaynakça: Kevin Crossley Holland'ın "The Norse Myths" kitabı
http://norse-mythology.org/

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder